تسمه فولادی چیست؟

تسمه یک نوع مقطع آهنی با ضخامت بسیار کم و در عوض طول و عرض بسیار بالایی است؛ به همین علت انواع مختلفی از نظر جنس، ابعاد، مواد اولیه، نحوه تولید و … دارد و از این جهت در صنایع مختلف نیز به کار برده می شود. ساده ترین راه برای تولید این مقاطع استفاده از فرآیند برشکاری بر روی ورق های فولادی و البته با عرض های مشخص که از قبل در نظر گرفته شده اند، می باشد. به نوعی می توان گفت به وسیله ایجاد برش های صاف بر سطح ورق ها، تسمه های آهنی به وجود می آیند.

همان طور که ذکر شد تسمه ها از نظر جنس، کاربرد ابعاد، نحوه تولید و مواد اولیه با یک دیگر تفاوت دارند. انواع تسمه از نظر جنس شامل تسمه فابریک، فولادی ترانس، نوردی، استیل (که خود به تنهایی دارای دو نوع 304 و 316 است)، ماشین کاری و تخت می باشند. هر کدام از این تسمه ها بر اساس مواد اولیه، ضخامت و ابعادی که دارند، در مصارف مختلفی به کار برده می شوند.

با این حال جالب است بدانید این مقاطع از نظر فاصله بین دو محور موتورها و میزان قدرت مورد نیاز خود نیز به دسته های متفاوتی تقسیم بندی می شوند، اما همه این موارد از جمله محصولات مفتولی به شمار می آیند و به دو صورت رول و تخت نیز عرضه می شوند. در ادامه به بررسی انواع مختلف تسمه ها و کاربرد هر یک به صورت جداگانه می پردازیم.

انواع تسمه فولادی از نظر جنس

همان طور که پیش تر اشاره شد، تسمه ها از جمله مقاطع مفتولی می باشند که انواع مختلفی از نظر موارد ذکر شده دارند. آن ها از نظر جنس های متفاوت نیز تقسیم بندی می شوند که در ادامه مطلب به شرح هر کدام پرداخته شده است.

تسمه فولادی ترانس

تسمه فولادی ترانس با دقت و کنترل بالایی تولید می شود؛ به همین علت بیشترین کاربرد را در مواردی دارد که نیاز به استفاده از مقاطعی با ابعاد دقیق و حساب شده می باشد. جنس این فلزات معمولاً از طریق به کارگیری تسمه های فابریک یا ماشینکاری شده بوده و طی یک فرآیند بسیار خاص و پیچیده تولید آن صورت می گیرد. تکنولوژی ساخت تسمه فولادی ترانس نیز بسیار دقیق بوده و نتیجه نهایی مقطعی با ضخامت بسیار دقیق می باشد.

این تسمه فولادی مشابه ورق های روغنی می باشد؛ زیرا در تولید این ورق ها نیز از روش ها و تکنولوژی بسیار دقیق استفاده می شود. هدف از تولید محصولات سرد یا روغنی دستیابی به یک مقطع تخت با کیفیت بالا از نظر مقاومت، سطح ظاهری، فرم پذیری و دیگر ویژگی ها می باشد.

طبیعی است که قیمت ورق روغنی یا مقاطعی مانند تسمه فولادی ترانس با توجه به ویژگی هایی که دارند از سایر انواع آن ها بیشتر باشد. البته نرخ شمش فولادی یکی از مهم ترین عوامل در تعیین نرخ انواع ورق فولادی و تسمه است که به صورت روزانه توسط کارشناسان ایرانیان فولاد اعلام می گردد.

حتما بخوانید:

ورق فولادی ck45 چیست؟

فولاد خشکه هوایی چیست؟

تسمه نوردی

تسمه های نوردی معمولاً از طریق شمش های فولادی یا در مواردی ضایعات آهن تولید می شوند و قطر آن ها بین 5/5 تا 5/6 میلی متر است. در واقع فرآیند تولید آن به وسیله نورد شمش انجام می شود و هنگامی که در کارخانه انجام شود، تمیز تر و با کیفیت تر از تسمه های نوردی تولید شده در کارگاه های تولیدی است.

بیشترین کاربرد تسمه نوردی در ساخت انواع درب و پنجره، ریل های جرثقیل، ساخت کمربند جهت کوره های صنعتی و ساخت پالت می باشد، اما معایبی نیز دارد که شامل جوش پذیری و خمکاری نامناسب می باشد. از سوی دیگر زمانی که برای تولید محصولات از تسمه نوردی استفاده می‌ شود، ممکن است باعث آسیب زدن به دستگاه ‌ها و تجهیزات شود. لازم به ذکر است ابعاد تسمه فولادی تا 1 میلی متر تلورانس دارد.

تسمه فابریک

یکی از انواع تسمه ها با نام فابریک در بازار آهن آلات به فروش می رسد و مانند ورق های فولادی برای ساخت آن از شمش فولادی استفاده می کنند. روند تولید آن نیز به صورتی است که فرآیند های نورد گرم و نورد سرد جهت شکل دهی بر روی شمش ها انجام می شود. در واقع این مقاطع در کوره های مورد نظر تا دمای ذوب حرارت دیده و سپس در قالب های تسمه فابریک قرار می گیرند؛ به همین علت طول های بسیار بلندی دارند.

با این وجود می توان گفت نرخ تسمه های فابریک بر اساس شمش فولادی تعیین می شود. همچنین قیمت ورق فولادی نیز بسته به این عامل دچار نوسان می شود، اما آن ها با توجه به نوعی که دارند، دارای خواص مختلفی بوده و به همین دلیل نرخ آن ها تحت تأثیر ویژگی های نهایی و کاربرد مشخص می گردد.

لازم به ذکر است انواع ورق فولادی شامل شیت های سیاه، اسیدشویی، روغنی، گالوانیزه و … می باشند و امروزه بیشترین کاربرد را در صنایع به خود اختصاص می دهند. این فلزات از نظر ظاهر، ابعاد، کاربرد، گریدها و خواصی که دارند، با یک دیگر متفاوت بوده و هر شخص باید با توجه به کاربری نهایی آن ها را خریداری نماید.

تسمه استیل 304

زمانی که پروژه های مختلف نیاز به استفاده از یک تسمه با ویژگی های مناسب و البته ضخامت کم باشند، استفاده از تسمه استیل 304 پیشنهاد می شود. علاوه بر این موضوع قیمت تسمه استیل نیز بسیار مقرون به صرفه می باشد و از ویژگی های آن نیز می توان به جوش پذیری و برشکاری بسیار مناسب، ضخامت کم، شکل پذیری و در عین حال استحکام بالا، مقاومت در برابر خوردگی و حرارت اشاره کرد.

از کاربرد های تسمه استیل 304 می توان به پروژه های ساختمان سازی، کشتی سازی، صنعت نفت، صنایع دفاعی، غذایی، پزشکی، شیمیایی و ساخت ظروف آن اشاره کرد. ساخت انواع پمپ ‌ها صنعت دیگری است که این مدل تسمه در آن به کار برده می شود.

تسمه استیل 316

تسمه استیل 316 یکی دیگر از انواع تسمه می باشد که مقاومت بسیار بالایی داشته و از این جهت برای مناطقی به کار برده می شوند که عواملی مانند خوردگی بیشتر وجود دارد. از جمله کاربردهای تسمه استیل 316 نیز می توان به موارد زیر اشاره کرد:

• کوره‌ ها
• نقاط حرارتی
• سازه ‌های دریایی
• تجهیزات شیمیایی
• انواع پمپ ‌ها

تسمه ماشین کاری

تسمه ماشینکاری یکی دیگر از انواع این مقاطع می باشد که از طریق انجام عملیات بر روی ورق فابریک و درجه 1 تولید می شود. فرآیند تولید آن به صورتی است که ابتدا این ورق ها با استفاده از دستگاه گیوتین برش خورده و قطعات در اصطلاح اتو می شوند. این عملیات نیز به وسیله غلتک های مخصوصی انجام می گیرد. سطح این تسمه ها یک دست بوده و با طول ثابت 6 متری عرضه می گردند. لبه ‌های تسمه های ماشین کاری به صورت صاف و از نوع تسمه نوردی گران ‌تر و با کیفیت ‌تر هستند.

تسمه های تخت

جنس تسمه های تخت به طور معمول از پلی استر، پلی پروپیلن، الیاف نایلون بوده و با استفاده از عملیات بافندگی تولید آن ها صورت می گیرد. از ویژگی های تسمه تخت نیز می توان به نرمی و انعطاف پذیری بالا اشاره کرد که سبب به کار گیری آن ها در صنعت حمل بار با سطوح جلا داده شده و حساس اشاره کرد.

تسمه های زنجیره آلیاژی، طناب های سیمی یا مش فلزی در این صنعت سبب آسیب رسیدن به این سطوح می شوند. از مهم ترین مزیت های این تسمه می توان به موارد زیر اشاره کرد:

• استحکام بالا، انعطاف پذیری مناسب
• وزن سبک تسمه های مصنوعی تخت
• ضد تولید جرقه
• مقاوم در برابر شکل گیری کپک و باکتری

انواع تسمه از نظر میزان قدرت

تسمه ها از نظر فاصله بین دو محور موتورها و میزان قدرت مورد نیازشان به 6 دسته کلی نیز تقسیم بندی می شوند:

• تسمه تخت:  در فواصل طولانی به کار گرفته می شود.
• تسمه گرد: برای انتقال نیروی کم و کوچک مورد استفاده قرار می گیرد.
• تسمه V شکل یا ذوزنقه ای: برای انتقال میزان زیادی از نیرو که خود دارای انواع متفاوتی است.
• تسمه چند شیار: از کنار هم قرار گرفتن چند تسمه V شکل تولید می شود و برای انتقال قدرت های بسیار بالا مورد استفاده قرار می گیرد.
• تسمه آجدار: ترکیبی از تسمه تخت و V شکل بوده و برای موتورهای کوچک داخل دستگاه های خانگی مثل ماشین لباسشویی، میکسر و …استفاده می شود.
• تسمه تایمینگ یا دندانه دار: مورد استفاده برای مواردی که زمان چرخش و جا به جایی نیرو حائر اهمیت است.

فرآیند تولید تسمه فولادی

تولید تسمه بر اساس کاربرد و نیاز خریداران انجام می شود، اما تولید کنندگان با استفاده از برش بر روی ورق های فولادی قادر به ساخت این مقاطع می باشند. در این روش با استفاده از برشکاری این فلزات در ابعاد مناسب طول، عرض و ضخامت، تولید آن ها انجام می گیرد. قابلیت جوشکاری و مقاومت در برابر خوردگی از مزیت های تسمه ها بوده و تولید آن ها به دو روش نورد و ماشینکاری صورت می گیرد. در ادامه به بررسی هر کدام از فرآیند ها پرداخته ایم:

روش نورد

همان طور که از نام این روش پیداست، با استفاده از عملیات نورد گرم یا نورد سرد بر روی شمش های فولادی، فرآیند تولید انجام گرفته که محصول نهایی آن تسمه نوردی یا ورق های فولادی است. این نوع تسمه با نام فابریک در بازار آهن آلات به فروش می رسد. مراحل آن نیز در ادامه ذکر شده اند:

پیش ‌گرم کردن

در این مرحله شمش فولادی در کوره های مخصوص تا دمای ذوب حدود 1200 درجه سانتی گراد حرارت دیده و در مرحله نورد وارد می شود.

دستگاه نورد

ابعاد و مشخصات محصول در مرحله نوردینگ تعیین می گردد. در این مرحله شمش گداخته شده از غلتک های نورد عبور کرده و مطابق با سفارش خریدار تغییر فرم پیدا می کند.

خنک کاری

در نهایت محصول نورد دیده  که دمایی بالاتر از 700 درجه سانتی گراد دارد، با استفاده از غلتک های تعبیه شده به واحد خنک کاری منتقل می گردد تا پس از کاهش دما به واحد برشکاری و بسته بندی وارد شود.

انجام برش کاری و بسته ‌بندی

مرحله پایانی شامل اعمال برش در ابتدا و انتهای قطعات و در نهایت عملیات بسته بندی و تحویل به انبار می باشد. به طور معمول این مقاطع در اندازه‌ های 6 و یا 12 متری برای ارائه به بازار آهن آلات بسته ‌بندی می ‌شوند.

روش ماشین کاری

برشکاری

این روش که بر روی ورق های فولادی انجام می شود، نیازمند دقت بالا و تجربه بوده و توسط نیروهای متخصص در این زمینه انجام می شود. مرحله برشکاری بر اساس سفارش و ابعاد مورد نظر خریدار صورت گرفته و در آن ابعاد ورق ها با استفاده از دستگاه گیوتین تعیین شده و در پشت آن قرار می گیرند. در نهایت تسمه ها وارد مرحله ماشینکاری می گردند.

اتوکشی

تسمه ها در مرحله برشکاری به علت تولید از یک ورق فولادی، دارای خمیدگی هایی در سطح یا به اصطلاح شمشیری شدن می باشند. برای از بین بردن این برآمدگی ها تسمه ها وارد دستگاه مخصوص شده و با استفاده از غلتک های مخصوص خمیدگی ها از بین رفته و یک ورق صاف به وجود می آید.

ماشینکاری نهایی

دستگاه گیوتین سبب به وجود آمدن تابیدگی در سطح تسمه ها می شود که به آن شکلات پیچ نیز می گویند. با استفاده از دستگاه ماشین کاری و غلتک های آن این تابیدگی ها بر طرف شده و در نهایت تسمه ها بر اساس وزن و تعداد مشخص بسته بندی و توزیع می گردند.

کاربردهای تسمه فولادی

• استفاده از تسمه های آهنی جهت تحمل وزن سازه و در صنعت ساختمان سازی
• تجهیزات لوازم خانگی مانند یخچال و فریزر، مایکروفر، ماشین های لباسشویی، ظرفشویی، هودها و برخی از وسایل روزمره

• صنعت هنر و ساخت وسایل تزئینی مانند ساخت مجسمه (تسمه آهنی)
• ساخت تجهیزات صنایع غذایی، تجهیزات پزشکی، انواع دستگاه ها و ماشین آلات، ریل ها و بسیاری از فضاهایی که رطوبت، خورندگی یا مواد شیمیایی وجود دارد. (تسمه های استنلس استیل)

برترین کارخانجات تولید کننده تسمه فولادی

برترین کارخانجات تولید کننده محصولات فولادی و صنعتی در کشور شامل موارد زیر می باشند:

شرکت نورد یزد

شرکت نورد فولادی صنعتی و ساختمانی یزد یکی از تولید کنندگان برتر در زمینه میلگرد، تسمه فولادی، کلاف، تیرآهن، کنسانتره، خرپا و مفتول های صنعتی ساختمانی است. این مجموعه در سال 1375 در استان یزد تأسیس شد.

پروفیل فولادی اصفهان

شرکت پروفیل فولادی در اصفهان یکی از بزرگ ترین تولید کنندگان محصولات فلزی است که 130 محصول متنوع را دارا می باشد.

شرکت فولاد کوهپایه

شرکت فولاد کوهپایه در اصفهان نیز انواع تسمه های فولادی و فابریک را با ابعاد متنوع در بازار عرضه می کند. مواد اولیه آن ها نیز از آلیاژ ST37 می باشد که از جمله گریدهای ورق سیاه یا اسیدشویی به شمار می آید. با این وجود می توان گفت قیمت ورق اسیدشویی یا سیاه با گرید ST37 در نرخ تسمه های شرکت کوهپایه تأثیر به سزایی دارد. این فلزات از مقاومت بسیار بالایی برخوردار بوده و میزان فرم پذیری آن ها نیز متناسب است. طول رایج تسمه های شرکت کوهپایه نیز 6 متر می باشد.

نورد آهنی اسپادانا

شرکت نورد آهنی اسپادانا از سال 1375، در زمینه ارائه انواع تسمه فعالیت می‌ کند. تسمه ‌های اسپادانا، از نوع ماشین کاری بوده و محل کارخانه نیز در شهرک صنعتی محمود آباد، واقع در استان اصفهان می باشد.

جمع بندی

در پایان باید گفت تسمه های فولادی محصولاتی هستند که از انجام عملیات برشکاری بر روی ورق های فولادی تولید می شوند. این فلزات از نظر شکل ظاهری دارای ضخامت بسیار کم، اما طول و عرض بسیار زیاد هستند. برای ساخت آن ها نیز طبیعتاً از ورق های نازک با استحکام کششی و انعطاف پذیری بالا استفاده می کنند. لازم به ذکر است تولید این محصولات نیازمند داشتن عرض آن ها از قبل می باشد.

تسمه ها انواع مختلفی از نظر جنس، روش تولید و قدرت کاربری دارند. در این بین همان طور که ذکر شد این فلزات از نظر جنس از ورق های فولادی فابریک، فولادی ترانس، نوردی، استیل های 304 و 316، ماشین کاری و تخت هستند. هر کدام از این تسمه ها به علت داشتن جنس های متفاوت، ویژگی های مختلفی دارند؛ از این رو کاربردهای آن ها نیز با یک دیگر متفاوت است.

با این حال اصلی ترین کاربرد تسمه های فولادی در ساخت تجهیزات لوازم خانگی مانند یخچال، لباسشویی، فریزر و …، صنعت هنر و ساخت وسایل تزئینی، تحمل وزن سازه های مختلف (تسمه های آهنی یا نوردی)، ساخت تجهیزات صنایع پزشکی، غذایی، ماشین آلات و … می باشد.

در پایان در صورت نیاز به خرید تسمه های فولادی می توانید با کارشناسان شرکت ایرانیان فولاد تماس بگیرید تا این فلزات را در انواع جنس ها و با بهترین کیفیت برای شما تأمین و ارسال نمایند. آن ها به راحتی می توانند برای کاربرد نهایی و مورد نیاز خریداران، یک تسمه فولادی با جنس مناسب تأمین کنند؛ زیرا تسمه های فولادی دارای مزیت های بسیاری هستند که از جمله آن ها می توان به استحکام و مقاومت بالا، فرم پذیری مناسب، مقاوم در برابر تولید جرقه، استحکام در برابر نفوذ باکتری و کپک و دارا بودن وزن سبک اشاره کرد.