پروفیل چیست و چه کاربردی دارد؟

زمانی که فولاد را از طریق روش‌های مختلف مانند نورد، کشش یا فشردن شکل می‌دهند، یکی از محصولات کاربردی به نام پروفیل Profile در انواع و اشکال مختلف تولید می‌شود؛ هر یک از انواع پروفیل کاربردی خاص و متفاوت دارند؛ که با توجه به نوع و نحوه تولید در بخش صنعت یا ساخت و ساز مورد استفاده قرار می‌گیرند.

یکی از شناخته شده‌ترین کاربردهای این محصول در تقویت بتن و سازه ساختمان است. برای آشنایی بهتر با پروفیل و انواع آن کافی است تا انتهای متن با ما همراه باشید؛ در ادامه شما را با انواع و کاربرد هر یک و عوامل موثر بر قیمت پروفیل ساختمانی، آشنا خواهیم کرد. جهت مشاهده ویدئو راهنمای خرید قوطی پروفیل به لینک مربوطه مراجعه نمایید.

پروفیل ساختمانی چیست؟

پروفیل به طور کلی در دو نوع صنعتی و ساختمانی در بازار موجود است. از جمله کاربردهای اصلی پروفیل صنعتی می‌توان به استفاده آن در صنایع خودرو سازی، نظامی و … اشاره کرد. کاربرد پروفیل در ساختمان نیز شامل مواردی مانند ساخت درب و پنجره، نرده راه پله، حفاظ تراس، نمای ساختمان، پوشش سقف، کرکره مغازه، لوازم ورزشی، ساخت پل و زیباسازی شهری است.

1. بخش عمده‌ای از پروفیل در ساخت درب و پنجره آهنی استفاده می‌شود.
2. نمونه‌هایی از پروفیل با اشکال مربع و مستطیل که ابعادی کوچک دارند برای نرده‌های فلزی درب و پنجره‌های منازل، حفاظ کنار پله‌ها، حفاظ نرده‌ای برای دیوارهای کارخانه و زمین‌های خصوصی، نرده پیاده‌روها و خیابان‌ها مورد استفاده قرار می‌گیرند.
3. مدل‌های قوطی ستونی مربع و مستطیل شکل که دارای ابعاد بزرگتر هستند نیز در موارد متنوعی مورد استفاده قرار می‌گیرند.
4. پروفیل‌هایی با مقاطع Z شکل در ساخت سقف سوله‌ها کاربرد دارند.
5. پروفیل همچنین در ساخت لوازم پزشکی چون تخت‌های بیمارستانی، اسباب حمل بیمار و وسایل آزمایشگاهی نیز کاربرد دارند.

کاربرد پروفیل

همانطور که در ابتدا گفته شد یکی از مهمترین و شناخته شده‌ترین کاربردهای پروفیل در ساختمان سازی است. در صنعت ساختمان سازی از مصالح فراوانی بهره‌گیری می‌شود که هر کدام به نوعی در تکمیل شدن ساختمان نقش دارند. یکی از این مصالح که کاربرد متعددی در ساختمان سازی دارد، پروفیل است.

نوع ساختمانی این محصول به نام پروفیل 508 یا پروفیل درب و پنجره در ساخت درب و پنجره به کار می‌رود. پروفیل‌هایی که برای ساخت درب و پنجره استفاده می‌شوند با دو سطح مقطع باز و بسته هستند. از دیگر کاربردهای پروفیل در ساختمان می‌توان به ساخت نرده راه پله، حفاظ تراس و نمای ساختمان اشاره کرد.

بررسی جنس پروفیل

در واقع پروفیل مقطعی تو خالی از جنس آهن است که برای ساخت ‌و ساز و استحکام سازه از آن استفاده می‌شود. پروفیل‌ها در اشکال مختلف برای کاربردهای متفاوتی ساخته می‌شوند. در ابتدا پروفیل در دو دسته صنعتی و ساختمانی قرار می‌گرفت اما امروزه پروفیل گالوانیزه و کامپوزیت را نیز در دسته‌ای جداگانه قرار داده‌اند. در ادامه شما را به طور کامل با انواع پروفیل‌ها آشنا خواهیم کرد. برای بررسی دقیق‌تر دسته‌بندی این محصول می‌توانید به مقاله انواع پروفیل فولادی مراجعه نمایید.

پروفیل ساختمانی

به آن گروه از محصولاتی گفته می‌شود که در صنعت ساختمان‌سازی از آنها بهره گرفته می‌شود. این نوع پروفیل‌ها اهمیت بسیار بالایی دارند. این محصول در ساخت درب و پنجره‌های آلومینیومی خانه‌ها سهم بسزایی دارد. پروفیل‌های ساختمانی با دو روش زیر به تولید می‌رسند.

1. نورد گرم: این محصول از نورد گرم شمش فولادی ساخته شده و قوطی شکل است.
2. نورد سرد: این نوع با شکل دادن ورق‌های فولادی با استفاده از روش خم و پرس تولید می‌شود. محصولات تولید شده با این روش جهت کارهای سبک ساختمانی مانند ناودانی، تیرهای تکیه گاه سقف کاذب و چارچوب درهای ساختمان مناسب هستند.
3. مرکب: این مدل از به هم پیوستن و ترکیب دو نوع سرد و گرم به وجود می‌آید.

پروفیل مدل کامپوزیتی

امروزه کامپوزیت‌ها سهم زیادی را در صنایع مختلف به خود اختصاص داده‌اند و استفاده از پروفیل‌های مدل کامپوزیتی که در برابر خوردگی مقاوم‌تر از نوع معمولی آن بوده (مخصوصا در مناطقی که شرایط آب و هوایی، موجب بالا رفتن میزان خوردگی می‌شود) بسیار متداول شده است. مقاومت بالای این محصول در برابر خوردگی، طول عمر سازه را افزایش می‌دهد.

مقاومت بالا در برابر ارتعاشات باعث شده این نوع پروفیل برای مقاوم‌سازی ساختمان‌ها در مکان‌های زلزله‌خیز انتخاب مناسبی باشد. این ویژگی کاربردی در کشور زلزله خیز ایران نیز از اهمیت بالایی برخوردار است. علاوه بر زلزله رطوبت نیز می‌تواند پروفیل‌های یک سازه را دچار خوردگی نماید. شهرهای شمالی یا جنوبی همیشه این مشکل را داشته‌اند!

اما استفاده از پروفیل کامپوزیت تا حدودی مشکل را بطرف ساخته است. پروفیل‌های کامپوزیتی همچنین در پل‌ها که به دلیل رطوبت زیاد احتمال خوردگی وجود دارد به ‌شدت کارآمد هستند. از دیگر مزایای استفاده از کامپوزیت باید به سبکتر شدن سازه نیز اشاره داشت البته این موضوع نسبت به دیگر ویژگی‌ها از اهمیت کمتری برخوردار است.

پروفیل مدل گالوانیزه

مدل گالوانیزه شده پروفیل‌ها برای افزایش مقاومت در برابر خوردگی مورد استفاده قرار می‌گیرد. پروفیل upvc در ساخت پنجره‌های دو جداره کاربرد دارد. از فواید استفاده از نوع گالوانیزه در ساخت پنجره‌های یو پی وی سی، رفع مشکل هرز شدن پیچ‌ها و افتادگی بازشوهای درب و پنجره‌ها است.

در طبقات پایین‌تر نیز با توجه به امکان نشست زمین، پنجره‌های ساختمان در معرض فشار قرار می‌گیرند که در این شرایط نیز استفاده از پروفیل گالوانیزه شده توصیه می‌گردد. اما در این شرایط باید به نکاتی نیز توجه داشت؛ با توجه به میزان فشار وارده به پنجره‌ها و بزرگی ابعاد پنجره، ضخامت و وزن پروفیل نیز باید افزایش یابد.

ضخامت این محصول به طور معمول 1 میلی‌متر بوده و با توجه به کاربرد تا 2 میلی‌متر نیز متغیر است. پروفیل‌هایی که از جنس گالوانیزه ساخته می‌شوند مقاومت سازه را نیز افزایش می‌دهند. این پروفیل‌‌ها به‌ خصوص برای ساخت درب و پنجره بسیار مفید هستند.

پروفیل صنعتی

پروفیل صنعتی یکی از محصولاتی است که در صنایع مختلف مانند خودرو سازی، تولید شاسی نفت‌کش و غیره استفاده می‌شود. این نوع پروفیل‌ها استفاده‌های تخصصی‌تری نسبت به نوع ساختمانی دارند. در صنعت خودرو سازی از اشکال قوطی مربعی و مربع مستطیلی استفاده می‌شود.

در پروفیل‌های صنعتی خصوصیات مکانیکی و الکتریکی سطح مقطع از اهمیت زیادی برخوردار است. دانش فنی و تجهیزات موجود در کارگاه‌های تولید پروفیل صنعتی حرف اول را می‌زند؛ به همین دلیل، هر کارگاهی قادر به تولید این نوع پروفیل نیست.

بررسی شکل ظاهری پروفیل

از نظر شکل و ابعاد، پروفیل‌ها به دو نوع کلی باز و بسته تقسیم می‌شوند! البته همین دو مدل تنوع بالایی دارند که سعی داریم در ادامه همه آنها را نام برده و توضیح مفید و مختصری برای هر کدام ارائه نماییم:

پروفیل باز

این محصولات هم مانند دیگر پروفیل‌ها با ابعاد و قطرهای مختلف ساخته می‌شوند که از انواع پرکاربرد آنها می‌توان به پروفیل‌های با سطح مقطع Z, U, Hat, I اشاره کرد. استفاده از این نوع پروفیل‌‌ها را اغلب در چارچوب درهای چوبی، قاب اطراف پنجره‌های نمای بیرون و حتی ام دی اف می‌بینیم.

این پروفیل‌ها ابعاد و ضخامت‌‌های بسیار متفاوتی دارند در میان این محصولات، پروفیل‌‌های شکل Z از همه پرکاربردتر هستند. همانطور که گفته شد ضخامت در تولید پروفیل متفاوت است که یکی از مهمترین فاکتورهای قیمت‌گذاری در بازار حساب می‌شود.

پروفیل مقطع Z

به طور کلی مقطع Z در سقف سالن‌های بزرگ مانند سقف ورزشگاه‌ها، سوله‌ها، انبار و پارکینگ‌ها استفاده می‌شود. مدل Z دارای انواع Z18 ,Z20 و Z22  است. ضخامت این نوع به طور معمول 2.5 سانتی‌متر و 3 سانتی‌متر است که قیمت پروفیل را متغیر می‌کند.

با توجه به کاربردهای متعددی که محصولات فولادی در ساختمان‌سازی دارند، باید اشکال مختلفی نیز از این محصول ساخته شود تا نیازها را به خوبی بر طرف کنند. از مقطع Z برای اتصال قسمت‌های مختلف سازه‌های فلزی استفاده می‌شود.

ساختمان‌های دارای اسکلت فلزی از قطعات مجزا ساخته می‌شوند که در نهایت باید به صورت مناسب و یکپارچه به یکدیگر متصل شوند. دیگر موارد ساخت سقف‌های شیب‌دار، سالن‌ ورزشگاه‌ها، ایستگاه‌های اتوبوس و غیره است که برای این منظور از مدل نیم رخ Z نیز می‌توان استفاده کرد.

پروفیل نوع Z در صنعت کشتی‌سازی نیز نقش بسزایی دارد. مهندسی که نقشه کشی را انجام می‌دهد با علامت Z  موارد استفاده از پروفیل مقطع Z را مشخص می‌کند همچنین عددی که بعد از Z نوشته می‌شود مشخص کننده ارتفاع مورد نیاز پروفیل است.

پروفیل شکل I

پروفیل‌هایی با شکل I بزرگ در زبان انگلیسی، قدرت خمش بالایی دارند. این ویژگی آنها را به انتخابی مناسب برای استفاده در ساختمان‌سازی تبدیل کرده است. پروفیل I شکل در سه نوع تیرآهن IPB، تیرآهن INP و تیرآهن IPE تولید می‌شود.

پروفیل سپری یا مقطع T

پروفیل‌هایی که به شکل سپری یا T تولید می‌شوند، هم با قاعده و ارتفاع برابر و هم با قاعده و ارتفاع نابرابر در بازار موجود هستند. یکی از مزایای مهم این نوع پروفیل را می‌توان امکان جایگزینی آن با پروفیل‌های I شکل نام برد. به دلیل شکل و تقارن دو طرفه، پروفیل T خمش بالاتری نیز نسبت به نوع L دارد که یکی دیگر از ویژگی‌های مثبت آن حساب می‌شود. به طور کلی پروفیل‌های سپری موارد استفاده متفاوت و فراوانی در ساختمان‌سازی دارند که از جمله آنها می‌توان به ساخت درب و پنجره، اتصال پل به ستون، استفاده در سقف شیروانی و ساخت خرپا را نام برد.

پروفیل کلاهی یا HAT

پروفیل‌های کلاهی با توجه به نیازها و کاربردهای مختلف از نورد ورق‌های فولادی تولید می‌شوند. این نوع پروفیل هم استفاده داخلی و هم خارجی دارد. یکی از ویژگی‌هایی که این نوع پروفیل را معروف کرده است، قابلیت جوش دادن آسان آنهاست. به لطف این موضوع از این نوع پروفیل‌ها برای ساخت ماشین‌های صنعتی استفاده می‌شود. از این پروفیل برای تراز کردن سقف در ساختمان سازی نیز می‌توان استفاده کرد.

پروفیل های شکل L یا نبشی

اسم این پروفیل با توجه به شکل ظاهری آن انتخاب شده است. این پروفیل در دو حالت با بال‌های مساوی و نامساوی تولید می‌شوند. استفاده اصلی این نوع پروفیل برای پوشش انتهای ورق و قسمت‌های گوشه آن است. استفاده از پروفیل نبشی L را در پروژه‌های عمرانی و صنعتی زیاد مشاهده می‌کنید.

پروفیل بسته

قوطی، لوله، انواع پنجره، پروفیل UPVC، درب‌های کرکره برقی و HSS از زمره متعلقات مدل بسته هستند. این پروفیل‌ها نیز در ابعاد و ضخامت‌های متفاوتی بر حسب کاربردشان ساخته می‌شوند و سطح مقطع آنها بسته است. از انواع پروفیل‌های بسته می‌توان به پروفیل‌های قوطی و لوله‌ای اشاره کرد که برای ساخت درب و پنجره و درب‌های کرکره برقی یا Hss استفاده می‌شوند.

پروفیل مقطع HSS

مدل تو خالی HSS از جنس فولادی با سطح مقطع تو خالی هستند. حروف HSS مخفف (Hollow Structural Section) مقطع بسته‌ای تیوبلار است که با روش نورد سرد به تولید می‌رسد. این محصول در ساخت پل، استادیوم، فروشگاه‌ها خرید و تجاری، همچنین ساحتمان‌های مسکونی استفاده می‌شود. این نوع پروفیل در اشکال مستطیل و دایره تولید می‌شوند.

در سال‌های گذشته استفاده از این نمونه به دلیل ویژگی‌های مناسبی که داشته رو به افزایش است. به همین دلیل است که معماران لقب متریال قرن 21 را به این مقطع داده‌اند. این مقاطع هم از نظر مقاومت بسیار عالی هستند و هم ‌دست معماران را در طراحی‌های مدرن باز گذاشته‌اند و به همین جهت بسیار محبوب هستند.

به‌ علاوه در برابر بارهای خارجی محوری، خمشی و پیچشی و همچنین خوردگی بسیار مقاوم هستند و وزن سازه را نیز کاهش می‌دهند. از طرفی چون توخالی هستند، اگر بار سازه مشکلی ایجاد نکند می‌توان برای مقاوم‌‌سازی در برابر آتش و زلزله آنها را با بتن پر کرد یا از خالی بودن آن برای سیستم تهویه بهتر ساختمان استفاده نمود.

روش های تولید پروفیل فولادی

پروفیل‌ها در دو نوع نورد گرم یا سرد ساخته می‌شوند. با هر کدام از این نوع نوردها مقاطع مختلف پروفیل را تولید می‌کنند. در ادامه شما را با انواع روش تولید پروفیل فولادی آشنا خواهیم کرد.

پروفیل‌ های ساخته ‌شده با نورد گرم

نورد گرم از شمش‌‌های فولادی تولید می‌شود و از انواع آن می‌توان به پروفیل‌‌های لوله‌ای، قوطی شکل معمولی، قوطی شکل بال‌ پهن، تسمه ورق، سپری، ناودانی و میلگرد اشاره کرد.

بیشتر بخوانید:

ورق فولادی ck45 چیست؟

فولاد خشکه هوایی چیست؟

پروفیل ‌های ساخته ‌شده با نورد سرد

این پروفیل‌ها با شکل دادن ورق‌های فولادی به روش خم کردن یا پرس تولید می‌شوند و بیشتر برای سازه‌‌های سبک مثل لابه‌ها و ناودانی‌ها کاربرد دارند. پروفیل‌‌های مختلف را با توجه به شکل مقطع آنها می‌توان بدون درز جوش و یا با جوش ساخت و تولید کرد.

ساخت مقاطع بدون درز جوش

این پروفیل‌ها در دو مرحله تولید می‌شوند. در مرحله اول باید رول‌های ورق‌ها برای ساخت باز شوند. سپس در مرحله دوم، ضخامت ‌دهی و بستن آنها در قطرهای مورد نیاز انجام می‌شود. امروزه با استفاده از دستگاه‌‌های ERW به‌ طور گسترده و بدون نیاز به جوش انواع این پروفیل‌ها تولید می‌‌شوند.

ساخت مقاطع با جوش

در این پروفیل‌‌ها، ورق‌‌ها و نوارها ابتدا توسط رول‌های سنگین سیلندریکالی فرم ‌دهی شده و در مرحله آخر با حرارت تولید شده توسط برق، روی هم پرس می‌شوند و برآمدگی ناشی از این پرس شدن سریعاً صاف می‌شود، طوری‌ که هیچ ردی از آن باقی نمی‌ماند.

مزایا و معایب پروفیل

تا الان با کاربردهای انواع پروفیل‌ آشنا شدید. در کنار کاربردهای متنوع ما فایده و مزیت هر پروفیل را نیز برای شما توضیح دادیم. به طور کلی می‌توان مزایای پروفیل را تمام استفاده‌های مفید آن در صنایع مختلف نام برد. اما پروفیل‌ها معایبی هم دارند که استفاده از آنها را محدود می‌کند. برخی از این معایب عبارتند از:

• عدم توانایی تولید پروفیل‌‌های مختلف در کشور به‌ صورت انبوه: به دلیل نیاز به دستگاه‌های بسیار گران ‌قیمت و فناوری‌های خاص برای تولید انبوه انواع پروفیل‌‌ها، شرکت‌‌های کمی به تولید آن در ایران پرداخته‌اند و از نظر فراوانی نسبت به سایر آهن‌ آلات محدودتر هستند.
• دشوار بودن اتصالات صلب انواع پروفیل و افزایش هزینه: یکی از مهمترین معایب انواع پروفیل‌ها دشوار بودن اتصال آنها در محل هستند به ‌همین دلیل هزینه نصب آنها نیز زیاد است. تنها شرکت‌هایی که تجهیزات اتصال فوق مدرن ConXL را دارند می‌توانند این کار را با هزینه کمتر و دقت بالا انجام دهند.

عوامل موثر بر قیمت پروفیل

همانطور که اطلاع دارید به طور کلی عوامل زیادی در قیمت تمام شده انواع پروفیل‌ تأثیر دارند. یکی از مهمترین عوامل کیفیت برند محصول موردنظر هستند. برای مثال پروفیل‌های تولیدی کارخانه اصفهان از کیفیت بسیار بالایی برخوردار بوده از این رو قیمت پروفیل اصفهان نسبت به کارخانجات با کیفیت پایین، بیشتر است. از جمله دیگر موارد مؤثر بر قیمت این مقاطع می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• متراژ مورد نیاز برای کاربردهای مختلف
• ضخامت لازم برای ساخت انواع موارد گفته شده در مقاله یا مقاوم‌ سازی اسکلت‌های فلزی
• نوع فرایند ساخت پروفیل، زیرا نورد سرد یا گرم بودن آن به دلیل تفاوت در تجهیزات روی قیمت نیز تاثیر می‌‌گذارد.
• نوع سطح مقطع پروفیل مورد نظر
• جنس آلیاژ به‌ کار رفته از نظر مقاوم‌‌سازی در برابر خوردگی و شرایط جوی

جهت اطلاع از قیمت قوطی 4*4 امروز و یا سایر سایزها می‌توانید به سایت ایرانیان فولاد مراجعه نمایید.

جمع بندی

امروزه پروفیل‌ها در صورتی‌ که به‌ اندازه تولید شوند و بتوان به روشی آنها را نصب کرد که باعث ایجاد هزینه‌های بالا نشوند کاربردهای وسیعی در ساخت ‌و ساز خواهند داشت. همچنین علاوه بر ویژگی‌های فنی و مهندسی زیبایی خاصی به نمای پروژه می‌دهند و به همین دلیل نزد کارفرماها محبوب هستند. برای اطلاع از قیمت پروفیل کارخانجات مختلف می‌توانید به لینک مربوطه در سایت ایرانیان فولاد مراجعه کنید.